Zoals ik in oktober 2020 al schreef in mijn weblog, ben ik toevallig betrokken geraakt bij de Groenlandse kajak in het museum Het houten Huis van De Rijp.
Ging het in eerste instantie om wat voor eigenschappen deze kajak vroeger heeft gehad, inmiddels is het afgelopen jaar steeds meer gegaan over de staat waarin de kajak verkeert.
Dat betekende dat Frank en ik veel fotosessies hebben gehouden. Niet alleen van de buitenkant, maar juist ook van de binnenkant. Heel minutieus is, vooral door Frank, op de foto's en filmpjes gespeurd naar de constructie en vooral ook over de beschadigingen die de kajak in de afgelopen honderden jaren heeft opgelopen door ons onbekende omstandigheden.
Wat ik het meest indrukwekkend vonden was het vinden van een talisman die in het voorschip onder het dek is bevestigd: een bundeltje van leer waaruit botjes, kop van een zeevogel of tandjes steken. De talismannen zijn wel heel bijzonder, want in oude Groenlandse kajaks, zoals deze, zijn die niet gedocumenteerd.
Verder hebben we veel waardering gekregen voor de bouwers van toen die met beperkte middelen heel creatief toch deze mooi gelijnde kajak hebben kunnen maken. Bij een eerste blik denk je van de binnenkant: wat een geknutsel! Maar verder speurend vind je bijvoorbeeld zeer professionele lassen daar waar een lat te kort was en moest worden verlengd. Inmiddels vinden we het ongelofelijk waartoe de Inuit-bouwer in staat was.
Bij de beoordeling werden ook verschillende plekken gevonden waar de kajak schade heeft opgelopen. Zo waren de kiel- en kimlatten ter hoogte van de kuip verdwenen waardoor de kajak een grote deuk vertoonde en ook de kajak is gebogen. verder veel beschadigde spanten die ook veel vervorming hebben veroorzaakt. Zoals het voorschip dat getordeerd is. Of het achterschip dat zo vervormd is dat het wel lijkt of de bouwer een (moderne)scheg heeft willen maken. Niet is minder waar want de beelden van het inwendige wezen uit dat de kielbalk achterin gebroken is waardoor de krimp van de zeehonden huid de vorm drastisch verandert heeft. Iets dergelijks is in heet voorschip gebeurd.
Afgelopen jaar ontdekten we steeds meer oorzaken voor de huidige vorm van de kajak.
Dat deed bij ons de wens ontstaan om te proberen de oorspronkelijke vorm van de kajak te tekenen.
In werkelijkheid ging dat onderzoek en het tekenen gelijk op wat bij nieuwe ontdekkingen weer leidde tot aanpassing van eerdere conclusies over de vorm.
Voor het tekenen zijn we begonnen met het opmeten van de kajak op 27 punten.
Daarvoor hadden we elastieken op de meetplekken gespannen. Makkelijker zou plakband zijn geweest maar aangezien het een historisch museumstuk is kon dat niet. Het museum was daar duidelijk over en konden we geen plakband, krijt of iets dergelijks daarvoor gebruiken. Maar met elastiek konden we ook heel goed werken.
Het tekenen deden we digitaal met Solidworks. Met alle aanpassingen en veranderingen onderweg was dit een proces dat ruim een half jaar in beslag nam en er vele uren getekend is.
Eindelijk in maart '22 waren we tevreden en vonden dat we de getekende vorm voor bijna 100% konden verantwoorden op basis van het onderzoek dat we hebben gedaan.
Het resultaat is:
Verrassend is dat de kajak vrij weinig zeeg blijkt te hebben en ook de kiel is vrij recht en heeft maar weinig rocker. Verrassend omdat we in het begin rekening hielden met dat de kajak meer zeeg en meer rocker zou kunnen hebben.
Ook de dwarsdoorsnede vinden we mooi en geven daarmee deze kajak een grote kans om in een ruwe zee zeer zeewaardig te zijn.
De wat golvende lijn van de gunwales, zoals je in het achterschip ziet) hebben we zo gelaten want de bouwer had blijkbaar slechts planken van verschillende breedte tot zijn beschikking. Ons inziens zal dit niet veel effect hebben op de vaareigenschappen.
Het voordeel van digitaal tekenen is dat je er ook een filmpje van kunt maken. (klik op de video om te starten)
En een mooie mogelijkheid met een digitale tekening is ook het laten printen van een driedimensionaal model.
Daarmee wilden we met onze ogen en handen beoordelen of er nog afwijkingen in de tekening te vinden waren. We waren helemaal tevreden en omdat deze kano-smurf er precies in paste mocht hij er een stukje mee varen.
Zeesmurf:
