Er worden in Nederland al jaren tochten met zeekajaks gevaren. Daarom zal het je niet vreemd voorkomen dat je elk jaar of om de paar jaar, dezelfde tochten tegenkomt.
Op zich is dat niet vreemd en niet verkeerd want al ken je de tocht, de tochtgenoten zijn telkens anders en het weer heeft ook altijd een ander gezicht. Dus heb je elke keer een andere ervaring op zo’n bekende tocht.
Maar het is natuurlijk wel heel erg leuk om af en toe eens wat anders te bedenken.
Zo ging ik met Willem Molengraaf jaren geleden als 1 van de eerste naar de aardappelenbult toen die plaat nog maar heel klein was en ook maar heel kortstondig droogviel.
Of wat dacht je van het nieuwe eiland De Kreupel: toen die pas droog gelegd was? In het begin was dat een heel nieuwe bestemming, maar nu heeft elke organisatie regelmatig een tocht daar naartoe.
Het zelfde zie je nu gebeuren met de MarkerWadden. Alleen moet je daarvoor nog even wachten voor je er kunt kamperen.
Er vallen ook wel eens bestemmingen af: zo mag je met zeekajaks helaas niet meer kamperen op Simonszand; dit omwille van natuurbeschermings aspecten.
De keren dat je eens inspiratie hebt om wat nieuws te bedenken zijn wellicht op de vingers van 1 hand te tellen.
Zo bedacht ik ooit eens dat een tocht plannen van Den Oever naar Oudeschild door de vaargeul wel lastig was qua timing omdat je op een gegeven moment de stroom moet meekrijgen. Het idee ontstond toen om bij hoogwater over de zandplaten een noordelijkse koers aan te houden waarbij je door zijstroom vanzelf een beetje in de goede richting wordt weggezet.
Of een ander tocht-idee is dat ik van een eilandje in Zeeland hoorde dat tijdens laag water een hele tijd droog blijft. Daar ga ik binnenkort eens een eerste tocht naartoe plannen.
Ook ben ik geïnteresseerd in oude eb- en vloedkreken: Zo lag Goedereede lang geleden ooit aan zo’n kreek en was destijds een zeehaven. Om die kreken eens te bevaren heb ik een rondje “Kop van Goeree” uitgezocht: met de start in Stellendam en over zee naar Springersdiep. Na overdragen naar de Grevelingen konden we daar weer overdragen naar die oude kreken, Zo ging het rondje weer over binnenwater, via ex-kreken, terug. Dat rondje heb ik al een keer met Hans Heupink gevaren. Prachtig vond ik dat.
Maar hoe kom ik er nu toe een artikel te schrijven over inspiratie voor zeekajak-tochten?
Dat komt door dat we onlangs een binnenwater-tocht in de omgeving van Dokkum voeren. Daar waren we verzeild geraakt doordat we daar in de buurt naar een verjaardag gingen. Om de autorit er naartoe een extra nut te geven hadden we een kanotocht daar in de buurt bedacht.
Nadat we een rondje over de vestinggracht van Dokkum voeren zetten we over het Dokkumergrootdiep koers richting Dokkumer Nieuwe Zijlen. Daarbij realiseerden we ons dat we over historisch water voeren. Dokkum was vroeger namelijk een zeehaven die doormiddel van het toenmalige Dokkumerdiep en de toen nog open Lauwerszee met de noordzee was verbonden. Daar kwam een einde aan doordat het Dokkumerdiep in 1729 werd afgedamt. Dit naar aanleiding van de kerstvloed in 1717 waarbij veel Friezen verdronken. Dat leer je op de plaquette bij die dam van Dokkumer Nieuwe Zijlen. Mogelijk was Dokkum sowieso korte tijd later niet meer als zeehaven bereikbaar want het Dokkumerdiep verzande toen al tot een meanderende stroom.
Dokkumerdiep. Toen, omstreeks 1700:
DokkumerGrootdiep. Nu:
In ieder geval werd het Dokkumerdiep na afsluiten omgedoopt in Dokkumergrootdiep en zijn een aantal bochten afgesneden. Dat is nu nog zichtbaar. Zie de plaatjes hierboven.
Dus: al varend op deze historische rivier, die eens zout water voerde, realiseerde ik me dat er hier in de buurt nog meer van dat soort zoute zeestromen waren. Iets wat ik me nog nooit zo duidelijk gerealiseerd had.
Dat zijn:
- Van Leeuwarden naar Dokkum liep de Dokkumer Ee
- Van Franeker naar Leewarden liep volgens oude kaarten de Ritfumr Fyl of trekvaart. Deze kan ik op de huidige kaarten niet terugvinden; dus waarschijnk moet je nu gebruik maken van het Harinxmakanaal.
- Van de Lauwerszee naar Groningen liep het Reitdiep
- Van Harlingen naar Franeker liep volgens oude kaarten “Harlinger trekvaart na Franeker”. Deze kan ik op de huidige kaarten niet terugvinden; dus waarschijnk moet je nu gebruik maken van het Harinxmakanaal.
Vanaf Leeuwarden zijn het nog steeds bochtige wateren zodat bijna zeker is dat ze niet alleen maar gegraven zijn. En het mooie is dat ze allemaal in elkaars verlengde liggen.
Dit al varend allemaal overdenkend kwam de inspiratie vorige week al snel!
Ik bedacht dat je dus van In ieder geval van Leeuwarden tot Groningen over historisch water kunt varen dat voor een groot deel vroeger zout was. De volgende gedachte was dat je daarmee ook een mooie zeekajaktocht als een rondje kunt varen. Zou je vanaf Halingen willen beginen dan moet ik eerst nog uitvinden waar die oorspronkelijke wateren lopen. Het Harinxmakanaal is in ieder geval niet zo leuk in een kajak.
Maar in ieder geval zou je in Harlingen of Roptazijl zee kunnen kiezen en over de Waddenzee in meerdere dagen naar Lauwersoog of Noordpolderzijl of Eemshaven of Delfzijl kunnen varen. Vandaar kan je over historisch water terug varen naar je beginpunt. Misschien is zelfs Zwarte Haan een optie voor een kortere tocht van zout naar zoet, met als enige beperking dat ja daar alleen bij Hoogwater kunt landen.
Voor de duidelijkheid: ik denk dat je zo’n rondje het best met het zoute deel van de tocht kunnen beginnen. Dit omdat je dan beschikking hebt over de nauwkeurigste weersvoorspellingen. Ik ga eens kijken hoe je zo’n tocht kunt plannen.
Zo werkt die inspiratie, in ieder geval voor mij, voor andere dan de gangbare zeetochten dus:
- of via nieuwe informatie, zoals over die nieuwe eilandjes
- of door een wens een traject iets eenvoudiger te kunnen plannen
- of door historische geschiedenis van het landschap dat je interesse heeft gewekt
Veel succes met nieuwe ideeën!